بحثی که همیشه بین گیاهخواران رایج است، موضوع مصرف عسل است. بعضی گیاهخواران عسل تولید شده توسط زنبور را مصرف می‌کنند اما بعضی گیاهخواران با خوردن آن موافق نیستند. خصوصا افراد وگن خوردن عسل را مساله‌ای نادرست و غیر اخلاقی می‌دانند. اما چرا وگان ها عسل نمی خورند؟ به زبان ساده تر چرا عسل وگان نیست ؟
ابتدا یک بار مرور کنیم، عسل چیست و فرایند تولید آن چگونه است؟
زنبورهای عسل شهد گیاهان گل دار را جمع آوری و آن را به سلول‌های لانه زنبوری یا همان موم تبدیل می‌کنند. پس از آن با بال زدن روی سلول‌های داخل کندو، به کاهش رطوبت کمک کرده و در نتیجه نهایی این فرایند عسل تولید می‌شود. شگفت انگیز نیست؟
ساخت 500 گرم عسل به 556 زنبور عسل کارگر احتیاج دارد و بر اساس گفته انجمن زنبورداران، زنبور عسل کارگر متوسط در طول عمر خود فقط یک دوازدهم قاشق چای خوری عسل درست می‌کند. از آنجا که عسل از نظر قند بسیار غنی است، بنابراین آن را به یک منبع انرژی برای زنبورهای عسل تبدیل کرده و این میزان قند به سوخت حدود 12000 بار بال زدن در هر دقیقه تبدیل می‌شود!
البته زنبورهای عسل سال‌های زیادی است که تولید عسل کرده‌اند و گفته می‌شود که حدود 30 میلیون سال است که این فرایند وجود دارد. از سویی مدت زمانی که انسان عسل می‌خورد مشخص نیست، اما بالاخره عسل به سیستم غذایی انسان راه یافته است، در میزهای صبحانه وجود دارد، داخل نان ها و کلوچه ها پخته و در گرانولاها مخلوط می‌شود و حتی در بسیاری موارد عسل به عنوان یک درمان دارویی محبوب به کار گرفته شده است.
پس اگر عسل اصولا وگان است، چرا خوردن آن جای تردید دارد؟
آنچه در ظاهر دیده می‌شود این است که در فرایند تولید عسل، موارد اولیه گیاهی است و زنبوری کشته نمی‌شود. اما اولین استدلال در مورد وگان نبودن عسل (گرچه مطمئناً گیاهی است) بحثی بدیهی است: عسل از یک حیوان ناشی می‌شود و گیاهخواران و خصوصا افراد وگان از هرگونه محصولات حیوانی اجتناب می‌کنند. اَمبر کاناوان، سخنگوی PETA (سازمان آمریکایی حامی حقوق جانوران) در پورتلند آمریکا می‌گوید: “حیوانات مال ما نیستند که به دلخواه خود از آنها بهره برداری کنیم، از آنها دزدی یا آنها را دستکاری کنیم.”
گرچه ممکن است زنبورهای عسل را با حیوانات پرورشی مانند مرغ، بز و گاو یکی ندانید ولی در پرورش زنبورها ظلم وجود دارد. امبر کاناوان می‌گوید: “آنها در این روند کشته می‌شوند و آسیب می‌بینند.” وی به زنبورهای عسلی که با هدف تجاری تولید می‌شوند اشاره می‌کند که در کندوهای کابینتی نگهداری می‌شوند. وی اضافه می‌کند، هنگامی که کندوها برای برداشت آماده هستند، باز کردن کندو و بیرون آوردن عسل بدون له کردن زنبورهای عسل زیادی که سعی در محافظت از کندو دارند، تقریباً غیرممکن است.
کاناوان می‌گوید: “حالا سراغ زنبورهای ملکه بروید که مانند گاو ماده در صنعت عسل با آنها رفتار شده و به زور تلقیح مصنوعی می‌شوند. زنبورداران حتی ممکن است بال‌های زنبورهای ملکه را ببندند تا آنها نتوانند فرار کنند و کندو را جابجا کنند.” سرانجام، طبق نظر انجمن وگان آمریکا، مصرف عسل زنبورها ممکن است سلامتی زنبورها را تهدید کند.
عسل را روی میز داشته باشید!
علی رغم استدلال های بالا، گیاهخوارانی وجود دارند که عسل مصرف می‌کنند. پُل کرونشاو یکی از بنیانگذاران و مدیر عملیات سازمان انجمن زنبورداران سانتا باربارا در کالیفرنیا و حامی گیاهخواران یکی از آنها است. وی می‌گوید: “فلسفه من این است كه زنبورها از عسل به عنوان ماده غذایی برای زنده ماندن در خانه‌ای كه من تهیه می‌كنم استفاده می‌كنند و من فقط مبلغی كم برای اجاره می‌گیرم”. منظور کرونشاو تولید عسل به صورت کاملا اورگانیک و بدون کشتن زنبورها و آزار ملکه است.
منطق او برای استفاده از عسل چیست؟ وی می‌گوید: “من از عسل برای مصرف دارویی و دلایل دیگر استفاده می‌كنم.” این دلایل شامل کمک به گلودرد، بهبود سلامت دهان و دندان و کمک به ترمیم زخم است. نمونه‌ی آن: اخیراً دست او توسط سگ گاز گرفته شد و از عسل مانوکا برای التیام زخم استفاده کرد. همچنین عسل به او کمک کرد از آسیب دیدگی پا در یک سفر 9 روزه پیاده با کوله پشتی (بگ پک) در سیررا زنده بماند.
و در حالی که هیچ کس طرفدار حمایت از زنبورداران تجاری نیست، حمایت از زنبورداری محلی و سنتی می‌تواند به زنده ماندن جمعیت زنبور عسل کمک کند زیرا مطالعات زیادی به نابودی زنبورهایی اشاره دارد که به گرده افشانی گل‌ها و درختان بی شماری کمک می‌کنند. وی اضافه می‌کند، گرچه زنبورهای عسل در معرض خطر انقراض قرار ندارند، اما با سرعت کمی در حال کاهش هستند.
اگر تصمیم دارید از عسل استفاده کنید، کرونشاو توصیه می‌کند با زنبورداران محلی ارتباط برقرار کنید تا از نحوه فرایند زنبورداری مطلع شوید. بیشتر زنبورداران محلی کندوها را جابجا نمی‌کنند، برای تولید عسل از مواد مضر برای تغذیه زنبورها استفاده نمی‌کنند و واقعا تلاش دارند تا زنبورها را اذیت نکنند. وی می‌گوید: “در این صورت شما می‌توانید زنبورهای عسل را بدون كشتن آنها پرورش دهید.”
خط آخر
همه اینها جوانب گوناگون از عقاید گیاهخواران درباره استفاده از عسل است که یک فلسفه را دنبال می‌کند: ما محصولاتی که به حیوانات آسیب برساند را مصرف نمی‌کنیم. این پاسخ پرسش “چرا وگان ها عسل نمی خورند؟” است. دلیلی کاملا اخلاقی و نگاهی انسانی به جاندارانی که ممکن است به بیگاری گرفته شوند یا آسیب ببینند.
اما به هرحال خبر خوب این است که اگر نمی‌خواهید عسل بخورید، جایگزین عسل را امتحان کنید. گزینه‌های زیادی در بازار وجود دارد. عسل در گیاهخواری جایگزین‌های زیادی دارد که آنرا نه تنها می‌توانید از بین چیزهایی مانند شربت افرا، استیویا، ملاس، سیلون، شیره انگور و… انتخاب کنید، حتی می‌توانید از عسل گیاهی که ممکن است در فروشگاه های ارگانیک وجود داشته باشد استفاده کنید. به علاوه می‌توانید با کاشت گل و گیاه و ایجاد حیاطی پر گل، به گرده افشانی حشرات محلی و زنبورهای عسل کمک کنید. این کار حس بهتری به شما خواهد داد!
درود بر شما که به آگاهی رسانی می پردازید. کار شما بسیار ارزشمند هست. امیدوارم به نقطه ای برسیم که از حیوانات و پرندگان وحشرات بیگاری نکشیم.